Συνταγματάρχης Ψαρρός
Από την Πανελλήνια Συνομοσπονδία Εθνικών Αντιστασιακών Οργανώσεων («Η Εθνική Αντίσταση των Ελλήνων 1941-1945», σελ. 100-112).
Το απόγευμα της 13ης Μαΐου, στη Στρώμνη, ο Άρης Βελουχιώτης με τους καπεταναίους που επεσκέφθησαν τον Συνταγματάρχη Ψαρρό, συνεζήτησαν φιλικότατα και συνεφώνησαν για κοινή αντιμετώπιση της Ιταλικής επίθεσης.
Δυστυχώς παρά τα συμφωνηθέντα, ο Βελουχιώτης κατά τα μεσάνυχτα και μετά την υποκλοπή των συνθηματικών κύκλωσε το 5/42 με πολλαπλάσιες δυνάμεις του ΕΛΑΣ και ζήτησε τελεσιγραφικά από τον Ψαρρό “Να διαλύσει το 5/42 σε 3 ώρες και να παραδώσει τον οπλισμό του στον ΕΛΑΣ, διαφορετικά θα κοκκίνιζαν τα νερά του Μόρνου από τη σφαγή”.
Ο Ψαρρός κατάπληκτος από την σατανική πλεκτάνη του ΕΛΑΣ αποφάσισε να αυτοδιαλύσει το 5/42, για να αποφύγει την αιματοχυσία.
Ο Συνταγματάρχης Ψαρρός συλλαμβάνεται αιχμάλωτος από τον Άρη Βελουχιώτη και οδηγείται στο Μαυρολιθάρι, με επέμβαση όμως της Αγγλικής Αποστολής αφέθη ελεύθερος με τους αξιωματικούς του.
Την 28ηντου ίδιου μηνός εκδίδεται εντολή από το Αρχηγείο του ΕΛΑΣ να αποφεύγονται αφοπλισμοί και επιθέσεις εναντίον ανταρτών και άλλων Ανταρτικών Οργανώσεων και επί πλέον να επιστραφεί ο οπλισμός του 5/42. Και τα δύο όμως έμειναν στα χαρτιά.
Αρκετοί αντάρτες του 5/42 που διέφυγαν ένοπλοι, απετέλεσαν βραδύτερα τον πυρήνα αναδημιουργίας του 5/42 Συντ/τος.Την 29ην Μαΐου εκλήθη ο Συντ/ρχης Ψαρρός στο στρατηγείο του MAYERSκαι παρουσία της τριπλής ηγεσίας του ΕΛΑΣ, του διαβίβασε την απόφαση του Στρατηγείου Μ. Ανατολής για την ανασυγκρότηση του 5/42. Την πρώτη μέρα του Ιουνίου ο Ψαρρός επέστρεψε στη Παρνασσίδα. Μέσα σε μια εβδομάδα το Σύνταγμα είχε πλήρως ανασυγκροτηθεί.
 | Συνταγματάρχης Δημήτριος Ψαρρός Διοικητής του ηρωικού Συντάγματος 5/42 κατά την κατοχή. |
Επίθεση του ΕΛΑΣ στη Ταράτσα Γκιώνας
Στις 23 Ιουνίου χίλιοι περίπου αντάρτες του ΕΛΑΣ υπό τον Καπετάν Νικηφόρο επιτίθενται κατά των 200 ανταρτών του 5/42 ΣΕ στη περιοχή Ταράτσας της Γκιώνας. Ολοήμερη η μάχη. Το 5/42 είχε απώλειες τρεις νεκρούς: Τον Αξιωματικό της αεροπορίας Ηλία Τσίγκα και άλλους δυο αντάρτες, καθώς επίσης και πέντε τραυματίες. Οι απώλειες του ΕΛΑΣ δεν ανακοινώθηκαν.
Επίθεση ΕΛΑΣ στο Ευπάλιο
Την 1ηνΑπριλίου 1944 οι κάτοικοι του Ευπαλίου Δωρίδος υποδέχθηκαν θερμά τους άνδρας του Δεδούση και το βράδυ διασκέδαζαν όλοι μαζί στο Γυμνάσιο του χωριού. Μετά τα μεσάνυχτα το Τάγμα του Κρόνου του ΕΛΑΣ επετέθη αιφνιδιαστικά για να αφοπλίσει το Τάγμα Δεδούση.
Οι αντάρτες του 5/42 έκαναν αντεπίθεση, έδιωξαν τους επιτεθέντες και συνέλαβαν αιχμαλώτους. Στη μάχη σκοτώθηκε ένας αντάρτης του 5/42.Η Τελική Διάλυση του 5/42
Μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων μεταξύ των τριών οργανώσεων ΕΛΑΣ – ΕΔΕΣ – 5/42 για τον σχηματισμόν Κυβερνήσεως Εθνικής Ενότητος και ενοποίηση του αντάρτικου αγώνος, η ηγεσία του ΚΚΕ αποφάσισε να διαλύσει οριστικά το 5/42 που αποτελούσε σοβαρότατο εμπόδιο στη κάθοδο του ΕΛΑΣ προς Αθήνας για την κατάληψη της εξουσίας.
Προς τούτο ο ΕΛΑΣ τον Μάρτη του 1944 κινητοποίησε πολλαπλάσιες δυνάμεις του 5/42 από διάφορες κατευθύνσεις προς την τοποθεσία Τρικόρφου – Κλήματος Δωρίδας, όπου τελικά συγκεντρώθηκαν τα τμήματα του 5/42 μετά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις μεγάλων Γερμανικών δυνάμεων στην Παρνασσίδα.Της τελικής σύγκρουσης προηγήθηκαν σωρεία προκλητικών ενέργειών και επεισοδίων του ΕΛΑΣ εις βάρος του 5/42 Σ.Ε. στο Σερνικάκη από τον Νικηφόρον, απαγωγή Υπολ/γου Βλάικου και οπαδών του Συντάγματος, αφοπλισμός ανταρτών του 5/42 στην Ερατεινή από τον Κρόνον κλπ.
Ο Λοχαγός Δεδούσης ευρισκόμενος στη Βόρεια Δωρίδα, μόλις πληροφορήθηκε τα γεγονότα αυτά, εθεώρησε καθήκον του να πάρει έκτακτα μέτρα άμυνας. Δια λόγους ασφαλείας δημιουργήθηκαν τα γεγονότα Πενταγιών – Κροκύλείου – Μανάγουλης – Καστρακίου, Τριζονίου (αφοπλισμοί, συλλήψεις, επιθέσεις κλπ)
Την 14-4-1944 ο Σιάντος. Γεν. Γραμματεύς του ΚΚΕ, δίδει την εντολή “Να ξεκαθαριστεί η κατάσταση με το 5/42 Σ.Ε. δυναμικά και κεραυνοβόλα χωρίς χρονοτριβές”. Η εντολή ανατέθηκε στον Άρη Βελουχιώτη. Το πρωί του Πάσχα (16 Απριλίου) και ενώ οι καμπάνες των χωριών καλούσαν τους Χριστιανούς στις εκκλησίες για το “Χρηστός Ανέστη” το Τάγμα Νικηφόρου επιτέθηκε σφοδρότατα από το χωριό Μαραθιά κατά των τμημάτων Κούτρα και Καϊμάρα προς διαρπαγή των εφοδίων του 5/42 Σ.Ε. (Σκάλα Καραΐσκου) και αποκοπή των τμημάτων αυτών από το υπόλοιπο του Συντάγματος που είχε εγκατασταθεί επί των υψωμάτων του κλήματος. Μετά την απόκρουση του ΕΛΑΣ ο Συντ/ρχης Ψαρρός απελευθέρωσε 60 αιχμαλώτους ΕΛΑΣίτας.
Από τους άνδρες του 5/42 τραυματίστηκαν σοβαρότατα οι εξής:
Α) Ο ανθ/γος Κοκορέλης Κ. ο οποίος διεσώθει από τον Λοχαγό Καϊμάρα που τον βρήκε σε αφασία κατά την ώρα της αντεπιθέσεως. Ο ήρωας αυτός έμεινε ανάπηρος εφ’ όρου ζωής και πάλεψε επί 38 χρόνια σαν τον Διγενή με τον χάρο στα “μαρμαρένια αλώνια”.
Β) Ο έφεδρος ανθ/γος Πριγγής Ευαγ. Γραμματέας της Εισαγγελίας Φωκίδος, που τραυματίστηκε στο πόδι. Ο αγνός αυτός ήρωας δεν θέλησε να μεταφερθεί στο νοσοκομείο Γαλαξιδίου, αλλά παρέμεινε κλινήρης στο "σκάλωμα" και την επόμενη εσφάγη από αντάρτες του ΕΛΑΣ πάνω στο κρεβάτι του.
Την Τρίτη πρωινή ώρα της 17 Απριλίου 1944 το 5/42 Σ.Ε. δέχεται αιφνιδιαστική και σφοδρότατη επίθεση σε όλο το μέτωπό του από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, που ήταν δεκαπλάσιες του Συντάγματος.
Το 5/42 Σ.Ε. εξαναγκάσθηκε να αμυνθεί σθεναρά, πλην όμως ο αγώνας ήταν άνισος, οι δε απώλειες πολύ σημαντικές. Τα τμήματα του 5/42 πιεζόμενα αναγκάζονται να αναδιπλωθούν προς νότο και τελικά μετά τη διάσπαση του κλοιού του ΕΛΑΣ από το στρατηγείο Καϊμάρα να διαφύγουν προς ανατολάς και τμήμα 40 ανταρτών να διαφύγουν με βάρκα στην Πελοπόνησο. Έτσι διαλύθηκε το 5/42 Σ.Ε.
Ο Συνταγματάρχης Ψαρρός, παρά τις επίμονες συστάσεις των Αξ/κων του να ακολουθήσει τα διαφυγόντα τμήματα και να σωθεί, αρνήθηκε και έμεινε στο “σκάλωμα”, όπου παραδόθηκε στο Τάγμα του Νικηφόρου, με σκοπό, όπως είπε, “Να περισώσει ότι μπορέσει, έστω και με προσωπική του θυσία”, εννοώντας τους αιχμαλώτους, τους τραυματίες και τους οπαδούς του Συντάγματος. Ο Νικηφόρος απέστειλε τούτον υπό συνοδεία στον Άρη Βελουχιώτη, αλλά δυστυχώς τον συνάντησε καθ’ οδόν ο εξτρεμιστής Ταγ/ρχης Ζούλας του ΕΛΑΣ ο οποίος τον εκτέλεσε, όπως αναγράφει ο ίδιος στην έκθεση του την 2/3/1951. “Τον Ψαρρό τον σκότωσα εγώ, όπως είμαστε σύμφωνοι με τον Άρη” (Βιβλίο Γρ. Φαράκου σελίδα 296)
Δυστυχώς την ίδια τύχη είχαν πολλές δεκάδες Αξιωματικών και ανταρτών του 5/42, οι οποίοι βρήκαν μαρτυρικό θάνατο. Συνολικά θυσιάστηκαν για την Λευτεριά της Πατρίδος 303 αγνοί αγωνιστές του 5/42 Σ.Ε. (πεσόντες ηρωικά ή εκτελεσθέντες) ως κατωτέρω:
Εκτελεσθέντες από τον ΕΛΑΣ αντάρτες: 206
Εκτελεσθέντες από τον ΕΛΑΣ οπαδοί: 70
Συνολικά 303
Όπως λέει και ο Ζούλας, τον Ψαρρό τον σκότωσα εγώ όπως ήμασταν σύμφωνοι με τον Άρη (του ήρωα!)...(αφού βέβαια ήταν γραμμή του κόμματος...)=======================================
http://ellinikiaugh.blogspot.gr/2013/11/blog-post_5881.html ΤΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ ΤΟΥ ΚΚΕ
