Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε
Υπήρξε μία από τις κορυφαίες διάνοιες όχι μόνο της χώρας του αλλά και ολόκληρου
του κόσμου.
Αυτό
όμως που σφράγισε το έξοχο πνεύμα του και σημάδεψε τόσο τη ζωή όσο και το έργο
του ήταν το ταξίδι του στη Σικελία, γεγονός που τον έφερε σε επαφή με το
αρχαιοελληνικό πνεύμα.
«Άκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η ελληνική
αντήχησε άστρο λαμπερό μέσα στη νύχτα.»
«Απ’ όλους τους λαούς, οι Ελληνες ονειρεύτηκαν πιο όμορφα τ’ όνειρο της ζωής»,
έλεγε συχνά.
«Θαυμάζουμε τις τραγωδίες των αρχαίων Ελλήνων. Αλλά, για να πούμε την αλήθεια,
θα έπρεπε να θαυμάζουμε ακόμα περισσότερο, την εποχή και το έθνος όπου
γεννήθηκαν».
«Μελετάτε τον Σαίξπηρ, μελετάτε τον Μολιέρο, αλλά προπάντων μελετάτε τους
Ελληνες και πάντα τους Ελληνες».
ΑΛΛΑ δεν ήταν μόνο οι αρχαίοι Ελληνες που τον «στοίχειωναν». Ο απελευθερωτικός
αγώνας του 1821 τον είχε συγκινήσει, όπως τόσους φωτισμένους Ευρωπαίους. Στο
δοκίμιό του «Για την Τέχνη και την Αρχαιότητα» (1818-1827), λέει:
«Ποια αγωγή πρέπει να θεωρούμε ως την καλύτερη; Των Υδραίων! Νησιώτες και
ναυτικοί οι ίδιοι, παίρνουν από νωρίς τα παιδιά τους στο καράβι και τα βάζουνε
να μπουσουλάνε στη δουλειά. Μόλις τα παιδιά καταφέρουν κάτι, έχουν μερίδιο στα
κέρδη κι αρχίζουν να ενδιαφέρονται για το εμπόριο, τις συναλλαγές, τα λεία, και
με αυτό τον τρόπο, πλάθονται οι πιο άξιοι ναυτικοί, οι πιο έξυπνοι έμποροι, οι
πιο τολμηροί πειρατές. Είναι φυσικό από ένα τέτοιο υλικό να ξεπετάγονται ήρωες,
οι οποίοι κολλάνε με τα ίδια τους τα χέρια στη ναυαρχίδα του εχθρικού στόλου το
πυρπολικό που σκορπάει τον όλεθρο».
Ο Γκαίτε αναφέρεται στην ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας στο λιμάνι της
Χίου, στις 6-7.6.1822, από τον Κανάρη έστω κι αν ο πυρπολητής δεν ήταν
Υδραίος αλλά Ψαριανός.
Αργότερα μιλώντας με τον Εκκερμαν, θα γίνει προφητικός:
«Θα σας αποκαλύψω ένα πολιτικό μυστικό, που θα ξεφανερωθεί αργά ή γρήγορα. Ο
Καποδίστριας δεν θα κυβερνά πολύν καιρό ακόμα την Ελλάδα, επειδή του λείπει μια
ιδιότητα απαραίτητη για τη θέση του: δεν είναι στρατιώτης. Δεν έχουμε κανένα
παράδειγμα όπου ένας άνθρωπος του γραφείου να μπόρεσε να οργανώσει ένα
επαναστατημένο κράτος και να υποτάξει τους στρατιώτες και τους στρατηγούς. Μόνο
με το σπαθί στο χέρι, επί κεφαλής ολόκληρου στρατού, μπορείς να κυβερνάς και να
δίνεις διαταγές, μπορείς να είσαι βέβαιος πως θα σε υπακούσουν, αλλιώς, χωρίς
αυτό, είναι πολύ αμφίβολο. Ο Ναπολέων, αν δεν ήταν στρατιώτης, δεν θα μπορούσε
ποτέ να υψωθεί στο ανώτατο αξίωμα· ο Καποδίστριας δεν θα κατέχει για πολύν
καιρό το αξίωμά του· πολύ γρήγορα, θα παίξει δευτερεύοντα ρόλο. Σας το προλέγω,
και θα δείτε πως θα πραγματοποιηθεί· είναι στη φύση των πραγμάτων και θα συμβεί
αναγκαστικά».
Δεν πέρασαν δυόμιση χρόνια, και η προφητεία του αλήθεψε και πολύ πιο τραγικά,
για τον Κυβερνήτη και για τον τόπο, απ’ ό,τι ο ποιητής φανταζόταν…
Ο Γκαίτε υποκλινόταν στους αρχαίους Ελληνες, τους μελετούσε αδιάκοπα,
συμβούλευε και τους άλλους να κάνουν το ίδιο. Που να ‘ξερε πως, ενάμιση αιώνα
αργότερα, μερικοί «απόγονοί» τους θα θεωρούσαν τη σπουδή των Αρχαίων περίπου ως
«έγκλημα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου