Οι θεραπευτικές ιδιότητες της δραστικής ουσίας της ασπιρίνης – του σαλικυλικού οξέος – ήταν γνωστές από τα βάθη της αρχαιότητας. Φάρμακα με βάση φυτά που περιέχουν την ουσία αυτή (με πιο γνωστή την ιτιά) αναφέρονται σε αιγυπτιακούς παπύρους από τη 2η χιλιετία π.Χ. ενώ ο Ιπποκράτης είχε «συνταγογραφήσει»
στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα
μια σκόνη από τον φλοιό και τα φύλλα της ιτιάς για την ανακούφιση των
πονοκεφάλων, των πόνων και του πυρετού. Η φυτικής προέλευσης «σαλικυλική»
φαρμακευτική προσέγγιση για τα παραπάνω συμπτώματα αποτέλεσε έκτοτε σταθερή
αξία, περνώντας από την κλασική αρχαιότητα στον Μεσαίωνα και στους νεότερους
χρόνους.
Οι θεραπευτικές ιδιότητες της
δραστικής ουσίας της ασπιρίνης – του σαλικυλικού οξέος – ήταν γνωστές από τα
βάθη της αρχαιότητας. Φάρμακα με βάση φυτά που περιέχουν την ουσία αυτή (με πιο
γνωστή την ιτιά) αναφέρονται σε αιγυπτιακούς παπύρους από τη 2η χιλιετία π.Χ.
ενώ ο Ιπποκράτης είχε «συνταγογραφήσει» στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα μια σκόνη
από τον φλοιό και τα φύλλα της ιτιάς για την ανακούφιση των πονοκεφάλων, των
πόνων και του πυρετού. Η φυτικής προέλευσης «σαλικυλική» φαρμακευτική
προσέγγιση για τα παραπάνω συμπτώματα αποτέλεσε έκτοτε σταθερή αξία, περνώντας
από την κλασική αρχαιότητα στον Μεσαίωνα και στους νεότερους χρόνους.
Ολο και περισσότερες μελέτες
ανακαλύπτουν οφέλη της στην προστασία από καρδιαγγειακές παθήσεις και πολλούς
καρκίνους. Οπως ωστόσο συμβαίνει συχνά με τις μεγάλες «βεντέτες», έτσι και αυτή
έχει πίσω της έναν μακρό πολύκροτο βίο, διανθισμένο με πάθη, μίση, υποψίες
σκανδάλων και έντονες αντιδικίες – κυρίως για τις πολύφερνες πατέντες και τα
πνευματικά δικαιώματα.
Η Bayer ήταν την εποχή εκείνη
μια μικρή βιομηχανία χρωμάτων και φαρμάκων η οποία μόλις άρχιζε να δίνει
μεγαλύτερο βάρος στον φαρμακευτικό τομέα της ιδρύοντας δυο νέα τμήματα – ένα
για την ανάπτυξη φαρμάκων και ένα για τη δοκιμή τους. Στο τμήμα των δοκιμών
ήταν επικεφαλής ο Χάινριχ Ντρέζερ ενώ ο διακεκριμένος πρώην πανεπιστημιακός
καθηγητής Χημείας Αρτούρ Αϊχενγκρυν ήταν επικεφαλής στο τμήμα της έρευνας όπου
το 1894 είχε προσληφθεί ένας νεαρός χημικός, ο Φέλιξ Χόφμαν. Οι τρεις αυτοί
επιστήμονες είναι οι «άνθρωποι-κλειδιά» πίσω από τη δημιουργία της ασπιρίνης.
Και οι τρεις έχουν διεκδικήσει έμμεσα ή άμεσα την πατρότητά της. Επίσημος
νικητής έχει ανακηρυχθεί ο Χόφμαν, σχετικά πρόσφατα ωστόσο κάποιοι άρχισαν να
αμφισβητούν τη νίκη του. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Η επίσημη εκδοχή
Η επίσημη εκδοχή της Bayer
θέλει τον Φέλιξ Χόφμαν να βρίσκει την τέλεια συνταγή για τη σύνθεση του
ασετυλοσαλικυλικού οξέος το 1897. Σύμφωνα μάλιστα με την πλέον διαδεδομένη
«ανεκδοτολογική φημολογία» ο νεαρός χημικός εργάστηκε επισταμένως για αυτόν τον
σκοπό θέλοντας να ανακουφίσει τον πατέρα του ο οποίος έπασχε από ρευματισμούς
και έπαιρνε σαλικυλικό νάτριο – ένα άλλο φάρμακο με βάση το σαλικυλικό οξύ που
χορηγείτο ευρέως εκείνη την εποχή αλλά είχε ισχυρές παρενέργειες, κυρίως στο
γαστρεντερικό σύστημα. Γεγονός πάντως είναι ότι η συνταγή αναπτύχθηκε εκείνη τη
χρονιά στο τμήμα της έρευνας και, βάσει της διαδικασίας, εστάλη στο τμήμα των
δοκιμών προκειμένου να λάβει έγκριση για να κυκλοφορήσει στην αγορά.
Υστερα από μια κάποια
καθυστέρηση – λέγεται ότι ο Αϊχενγκρυν άσκησε πιέσεις μέσω του διευθυντή της
Bayer ώστε να πειστεί ο Ντρέζερ να κάνει τις δοκιμές – το φάρμακο κρίθηκε
ικανοποιητικό και τελικά βγήκε στην αγορά την 1η Ιανουαρίου του 1899 με την
ονομασία Aspirin σε μορφή σκόνης (το λευκό χαπάκι που γνωρίζουμε κυκλοφόρησε
αργότερα, την 1η Ιανουαρίου του 1915).
Η σχετική μελέτη που
δημοσιεύθηκε πριν από την επίσημη κυκλοφορία έφερε μόνο την υπογραφή του
Ντρέζερ, χωρίς καμία αναφορά στους επιστήμονες του τμήματος της έρευνας. Ως
επικεφαλής των δοκιμών, ο Ντρέζερ ήταν επίσης ο μόνος ο οποίος απέκτησε
πνευματικά δικαιώματα επί του νέου φαρμάκου.
Αν και αρχικά φερόταν ως ο μοναδικός
«υπεύθυνος», ο διευθυντής του τμήματος δοκιμών αναγνώρισε τελικά ότι η εφεύρεση
της ασπιρίνης δεν ήταν δική του και την απέδωσε στον Χόφμαν. Αυτή ήταν και η
επίσημη «γραμμή» που υιοθέτησε έκτοτε η Bayer και έτσι ο νεαρός χημικός
αναγνωρίστηκε παγκοσμίως ως ο εφευρέτης του φαρμάκου που τις δεκαετίες που
ακολούθησαν έσωσε ζωές στην πανδημία της ισπανικής γρίπης και απάλυνε τους
πόνους εκατομμυρίων ανθρώπων. Το 2002 μάλιστα το όνομά του εισήχθη στο
αμερικανικό «Hall of Fame» των εφευρετών.
Η αμφισβήτηση
Τέσσερα χρόνια πριν ωστόσο ο
αποκλειστικός – αν όχι και ο κύριος – ρόλος του Χόφμαν στην εφεύρεση της
ασπιρίνης είχε αμφισβητηθεί σοβαρά. Η αρχή αυτής της «ανατροπής» ανάγεται πολύ
νωρίτερα. Το 1949, λίγο πριν από τον θάνατό του, ο Αρτούρ Αϊχενγκρυν είχε
γράψει ένα άρθρο με τίτλο «50 χρόνια ασπιρίνη».
Σε αυτό υποστήριζε για πρώτη
φορά ότι είχε συμμετάσχει περισσότερο από ενεργά τόσο στις δοκιμές του φαρμάκου
όσο και στην ανάπτυξή του – έλεγε μάλιστα ότι ο Χόφμαν πέτυχε τη σύνθεση του
ασετυλοσαλικυλικού οξέος ακολουθώντας τις δικές του οδηγίες.
Αρχικά κανείς δεν έδωσε
ιδιαίτερη σημασία στα λεγόμενα του Αϊχενγκρυν, ο οποίος από το 1908 είχε φύγει
από την Bayer και είχε ανοίξει μια δική του φαρμακοβιομηχανία σημειώνοντας
αρκετές επιτυχίες ώσπου να διωχθεί ως Εβραίος από το ναζιστικό καθεστώς. Το
1998 όμως ένας ιστορικός, ο Γουόλτερ Σνίντερ του Τμήματος Φαρμακευτικών
Επιστημών του Πανεπιστημίου του Στραθκλάιντ στη Γλασκώβη, δημοσίευσε μια μελέτη
στην οποία υποστήριζε ότι επανεξέτασε όλα τα στοιχεία και ότι αυτά φαίνονται να
στηρίζουν τους ισχυρισμούς του γερμανοεβραίου χημικού.
Η Bayer απάντησε άμεσα με
ανακοινωθέν εμμένοντας στην επίσημη εκδοχή της υπέρ του Χόφμαν ενώ κάποιοι
ιστορικοί της επιστήμης αμφισβήτησαν τη μελέτη του δρος Σνίντερ. Αλλοι ωστόσο
δεν έχουν πειστεί και θ εωρούν ότι το ζήτημα παραμένει ανοιχτό.
Καλή και κακή
Τα τελευταία χρόνια έχει
γίνει ένα πλήθος ερευνών για τη χρήση της ασπιρίνης, οι περισσότερες εκ των
οποίων έχουν δείξει ότι βοηθά όχι μόνο στην αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων
υγείας αλλά και την πρόληψη πολλών σοβαρών ασθενειών και παθήσεων. Είναι
δεδομένο όμως ότι κανείς δε θα πρέπει να παίρνει ασπιρίνη χωρίς την έγκριση του
γιατρού, γιατί η λήψη της δεν είναι ασφαλής για όλα τα άτομα ενώ μπορεί επίσης
να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα και να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες.
ΤΟ. ΑΛΓΚΟΝ. ΤΗΣ.
ΕΤΑΙΡΙΑΣ. ΧΡΩΠΕΙ
Η βιομηχανία παραγωγής του
αναλγητικού «Αλγκόν»
Τα μεγαλύτερα εργοστάσια της
οδού Πειραιώς στήθηκαν σχεδόν στη σειρά, στο νότιο τμήμα της, από το 1883 έως
το 1926. Πρώτα, η ΧΡΩΠΕΙ, η «Χρωματουργεία Πειραιώς» (1883), δημιούργημα των
χημικών Σπήλιου και Λεόντιου Οικονομίδη. Στη συνέχεια, η «Ανώνυμος Αγγειοπλαστική
Εταιρεία - Κεραμεικός» (1911) από τον χημικό Ν. Κανελλόπουλο, συνιδρυτή επίσης,
της βιομηχανίας «Λιπασμάτων Δραπετσώνας» και της τσιμεντοβιομηχανίας «Τιτάν»,
τον Λεόντιο Οικονομίδη, τον πολιτικό μηχανικό Αλέξανδρο Ζαχαρίου και άλλους.
Ολοι, συνιστούν τη θρυλική παρέα των συμφοιτητών του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης,
τον «κύκλο της Ζυρίχης», οι οποίοι από τις αρχές του 20ού αιώνα απογείωσαν την
ελληνική βιομηχανία καθιστώντας την άκρως ανταγωνιστική μέχρι και το ξέσπασμα
του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ακολούθησαν αργότερα, η ελαιουργία «Ελαΐς» (1920),
του Αριστ. Μακρή και των συνεταίρων του και η βιομηχανία σοκολάτας και κακάο
ION των αδελφών Δ. και Π. Μαρούλη (1926).
Η ΧΡΩΠΕΙ εξελίχθηκε ως κλάδος
της χημικής βιομηχανίας ύστερα από την εργαστηριακή ανακάλυψη της ανιλίνης,
παραγώγου του άνθρακα, που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή συνθετικών
χρωστικών υλών, οι οποίες υποκατέστησαν τα φυσικά χρώματα κυρίως στην
κλωστοϋφαντουργία.
Εμεινε, όμως, περισσότερο
γνωστή για τη δημιουργία του αναλγητικού «Αλγκόν», της ελληνικής δηλαδή εκδοχής
της ασπιρίνης.
Οικογενειακή επιχείρηση
Εμφανίσθηκε το 1883, αρχικά
ως μικρή ομόρρυθμη εταιρεία με την επωνυμία «Σπήλιος Α. Οικονομίδης και Σία».
Το 1899, τέθηκε ο θεμέλιος λίθος των εγκαταστάσεών της στο Νέο Φάληρο. Ο
ιδρυτής της, Σπήλιος Οικονομίδης σπούδασε χημεία στο Γκρατς και υπήρξε
συνεργάτης του Γερμανού δημιουργού της ασπιρίνης Αντολφ Μπάγιερ. Η επιχείρηση,
όπως οι περισσότερες σύγχρονές της, ήταν οικογενειακή, καθώς απασχολήθηκαν σ’
αυτήν και οι τέσσερις αδελφοί του Σπήλιου, Λεόντιος, Κλεομένης, Χαρίλαος και
Γεώργιος, όπως και οι εξ αγχιστείας συγγενείς Σωτήριος Σοφιανόπουλος και
Αχιλλέας Καραμεσίνης. Στενότερος συνεργάτης του Σπήλιου Οικονομίδη ήταν ο
Λεόντιος, στον οποίο οφείλεται η επέκταση και ακμή της επιχείρησης και η
μετατροπή της σε ανώνυμη εταιρεία. Ο Λεόντιος Οικονομίδης, είχε κι αυτός
σπουδάσει χημεία στο Μόναχο και συνέχισε στη Ζυρίχη, φοιτώντας στο περίφημο
Πολυτεχνείο όπου και γνώρισε αρκετούς από τους συγχρόνους του και αργότερα
πρωτοπόρους της ελληνικής βιομηχανίας, όπως οι Ν. Κανελλόπουλος, Ι. Αραπίδης,
Α. Χατζηκυριάκος, Ι. Ρουσσόπουλος κ.ά. με τους οποίους ανέπτυξε στενή φιλία και
αργότερα συνεργασία.
Μέσα σε λίγα χρόνια από τη
λειτουργία της, η ΧΡΩΠΕΙ κατέκτησε ηγετική θέση σε ολόκληρο τον κλάδο της ελληνικής
χρωματουργίας σε μια περιόδο κατά την οποία η παραγωγή συνθετικών χρωστικών
υλών αποτελούσε για την ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά, κεντρική δραστηριότητα.
Με την έκρηξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η ελληνική χρωματουργία κλήθηκε
να συμβάλει στην πολεμική προσπάθεια. Διατηρήθηκε και μετά τον πόλεμο και μέχρι
το 1948 εκπροσωπούνταν ακόμη από τη νέα γενιά της οικογένειας Οικονομίδη. Δύο
χρόνια αργότερα, όμως, το 1950, θα περάσει στην αποκλειστική διαχείριση του Σ.
Σοφιανόπουλου, την περιόδο που ο κλάδος των χρωμάτων αρχίζει να ολοκληρώνει τον
κύκλο του, όπως και η διαχείριση της επιχείρησης από την οικογένεια Οικονομίδη.
Μετά το 1950, επιχειρείται
ριζικός επαναπροσανατολισμός της παραγωγής και της στρατηγικής προς άλλους
τύπους προϊόντων, π.χ. ζωοτροφές, ενώ συνεχίζεται η παρασκευή φαρμάκων και
χημικών προϊόντων και η παραγωγή του «Αλγκόν». Δεκαετία του ’70 και προσπάθεια
ενασχόλησης –χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία– με την παραγωγή επιχρισμάτων. Η εταιρεία
συνεργάζεται με την Imperial Chemical Industries (ICI), προκαλώντας, παροδικά,
ανησυχία στις υπόλοιπες ελληνικές ομοειδείς βιομηχανίες που έχουν στο μεταξύ
αναπτυχθεί. Στις αρχές του ’80 εντάσσεται στις προβληματικές επιχειρήσεις και
κλείνει οριστικά το 1989.
ΑΥΤΑ. ΤΑ. ΛΙΓΑ.
ΣΑΝ. ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ. ΣΤΟΝ.
ΑΓΩΝΙΣΤΗ. ΕΥΠΑΤΡΙΔΗ. ΣΟΦΙΑΝΟΠΟΥΛΟ
ΣΑΝ. ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ.
ΣΤΟΝ. ΑΝΘΡΩΠΟ. ΟΠΟΥ.
ΜΟΝΟΣ. ΤΟΥ. ΤΑ. ΕΒΑΛΕ. ΜΕ. ΤΗΝ.
ΣΑΠΙΛΑ. ΤΟΥ. ΚΑΡΑΜΑΛΙΚΟΥ. ΚΑΙ.
ΑΡΙΣΤΕΡΟΥ. ΜΑΦΙΟΖΙΚΟΥ. ΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟΥ.
ΤΑ. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ. ΤΩΝ. ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ. ΤΩΝ.
ΟΠΟΙΩΝ. ΤΑ. ΖΟΥΜΕ. ΣΗΜΕΡΑ.
ΜΕ. 15.000 ΝΕΚΡΟΥΣ
ΜΕ. ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ.
ΠΟΥ. ΨΑΧΝΟΥΝ. ΤΑ. ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ. ΓΙΑ. ΝΑ. ΦΑΝΕ. ΚΑΙ. ΜΕ. ΣΥΜΜΟΡΙΕΣ. ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ. ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΩΝ. ΣΥΜΜΟΡΙΩΝ. ΝΑ. ΑΠΕΙΛΟΥΝ. ΕΚΤΟΣ. ΑΠΟ. ΤΗΝ. ΥΠΑΙΘΡΟ. και.
το. ΚΕΝΤΡΟ. ΤΗΣ. ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΗΣ…
ΦΥΣΙΚΑ Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΠΕΙΛΗ ΕΙΝΑΙ
ΤΩΝ ΓΡΕΚΙΛΩΝ ΠΟΥ ΜΑΣ ΚΥΒΕΡΝΑΝΕ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΩΝ ΠΡΟΔΟΤΩΝ , ΑΝΘΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΥ ΤΟΥΣ
ΨΗΦΗΖΟΥΝ….
eratwlabrinoumathenontas.blogspot.gr
ΣΤΗΡΙΞΤΕ ΜΑΣ ΜΕ ΕΝΑ LIKE ΣΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΣ ΕΛΙΤ ΕΛΛΗΝΩΝ
