Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΡΤΣΟΒΟΥ - ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΣΗΜΑΙΑ !!!

H ιστορία του Σταρτσόβου

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στη μακραίωνη ιστορία της μακεδονικής γης ένα μικρό χωριό, μια μικρή κουκίδα στο χάρτη δεν προβλέπεται να παίξει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην πορεία των γεγονότων.
Είναι όμως ο ανθρώπινος παράγοντας που πάντα κάνει την διαφορά, οι μνήμες, οι γεύσεις, οι μυρωδιές, τα ήθη και τα έθιμα, που δίνουν ζωή σ’ έναν τόπο. Το Στάρτσοβο λοιπόν ήταν ένας τέτοιος τόπος φτιαγμένος από αρχέγονες Μακεδονικές ρίζες, πλασμένος από αγάπη για τη γη, όχι μόνο με την έννοια του χώματος, αλλά κυρίως με την αίσθηση της Πατρίδας, του πατρογονικού σπιτιού.

Ένα Μακεδονικό χωριό, λοιπόν, που στις απαρχές του προηγούμενου αιώνα συνταράχτηκε μαζί με όλες τις γύρω περιοχές από την εξέλιξη της Ιστορίας…

Ενώ το Ελληνικό Κράτος ιδρύθηκε το 1830, η Μακεδονία παρέμεινε υπο Τουρκική κατοχή μέχρι και το 1913! Οι αρχές του 20^ου αιώνα το Στάρτσοβο βρίσκεται σε μια περιοχή (15 χιλιόμετρα βόρεια από τα σημερινά σύνορα) όπου οι Τούρκοι είχαν ΤΥΠΙΚΑ τον έλεγχο, αλλά οι Βούλγαροι δημιουργούσαν πολλά προβλήματα στους Έλληνες, με σκοπό να τους κάνουν να απαρνηθούν την Ελληνική τους εθνική ταυτότητα. Επέβαλαν στους Έλληνες να διδάσκονται τη Βουλγαρική γλώσσα και εγκαθιστούσαν στα Ελληνικά χωριά της περιοχής Βούλγαρους ιερείς. Να σημειωθεί ότι το Στάρτσοβο ήταν το μοναδικό χωριό στο οποίο ζούσαν ΜΟΝΟΝ Έλληνες. Για παράδειγμα στο βουλγαρικό (σήμερα) Πετρίτσι, που ήταν το κεφαλοχώρι της περιοχής, κατοικούσαν Βούλγαροι, Τούρκοι και Έλληνες. Το ίδιο συνέβαινε και στο Μελένικο, στο οποίο είχε την έδρα του ο Μητροπολίτης της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας. Λόγω της συγκεχυμένης κατάστασης ο Μητροπολίτης Μελενίκου ήταν ΚΑΙ φυσικός ΚΑΙ θρησκευτικός ηγέτης των Ελλήνων.

Ας ξεκινήσουμε όμως από την αρχή των πραγμάτων…

ΤΟ ΣΤΑΡΤΣΟΒΟ

Το Στάρτσοβο ήταν ένα χωριό στην παραστρυμώνια περιοχή στο νότιο τμήμα της σημερινής Βουλγαρίας.

Οι κάτοικοι του ανέρχονταν στους 640, που ως κύρια ασχολία τους είχαν τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Οι λίγες οικογένειες τουρκικής καταγωγής εγκατέλειψαν την περιοχή πουλώντας τα κτήματα τους στους χριστιανούς, το 1902. Έτσι το χωριό αποκτά έναν καθαρά Ελληνικό χαρακτήρα αντιπροσωπευτικό της εποχής.

Οι σχέσεις όμως μεταξύ της Ελλάδας και της Βουλγαρίας χειροτερεύουν με την συνεχή προσπάθεια της Βουλγαρίας να εκσλαβίσει τους Έλληνες. Το Στάρτσοβο δεν αποτέλεσε εξαίρεση σ’ αυτήν την προσπάθεια αν και ποτέ δεν επετεύχθη ο στόχος αυτός.

Η εξάπλωση της βουλγαρικής δύναμης στα Βαλκάνια είχε φυσικά ως στόχο την επικράτηση της σε κάθε χωριό της Μακεδονίας που ήταν Ελληνικό αποτελούσε εμπόδιο στα σχέδια αυτά.

Το χωριό μας  λοιπόν με κάθε τρόπο φώναζε ότι ήταν ένα ακόμα  Ελληνικό χωριό της Μακεδονίας, οι κάτοικοι του δεν αναγνώριζαν άλλη εξουσία από την Ελληνική και αντιστάθηκαν με κάθε τρόπο σ’ όλες τις μεθόδους που κατά καιρούς εφάρμοσαν οι Βούλγαροι για τον προσηλυτισμό τους.

ΤΟ ΜΕΛΕΝΙΚΟ

Στις αρχές του 20^ου αιώνα το Μελένικο ήταν μια πλούσια εμπορική πόλη (περίπου 20 χιλιόμετρα από τα σημερινά σύνορα του Προμαχώνα). Εκεί ήταν χτισμένα περίπου 600 αρχοντικά σπίτια, 5 σχολεία και 70 Εκκλησίες!!! Το ξακουστό του κρασί το αποθήκευαν σε σπηλιές των χωμάτινων βουνών που το περιβάλουν, τις λεγόμενες «τρυπητές». Είναι γνωστό ότι το κρασί του Μελενίκου το προτιμούσαν οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες. Επίσης οι Μελενίκιοι έμποροι αντάλλασαν το υπέροχο κρασί με μετάξι, που οι Βενετοί έμποροι με τη σειρά τους έφερναν από την Ινδία!

Ήταν ξακουστός ο πρότυπος τρόπος διοίκησης, το «Κοινόν του Μελενίκου», με το οποίο καταργούνταν οι κοινωνικές τάξεις και δινόταν η δυνατότητα στους ικανούς πολίτες να συμμετέχουν ισότιμα στη διοίκηση του Μελενίκου.

Οι Μελενίκιοι καλλιεργούσαν τα Γράμματα και λάτρευαν τη Μουσική. Το Ελληνικότατο Μελένικο διακρίνονταν ανέκαθεν για την πνευματική του παράδοση. Στα Γράμματα κατείχε την 5η θέση, μετά την Χίο, την Σμύρνη, τις Κυδωνιές και την Κέρκυρα.

Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΕΞΑΡΧΙΑ

Τα αίτια της Βουλγαρικής δράσης στη Μακεδονία ανάγονται στις βλέψεις της Ρωσίας για έξοδό της στο Αιγαίο! Το 1870 με πρωτοβουλία της Ρωσίας ιδρύεται στην Κωνσταντινούπολη αυτοκέφαλη Βουλγαρική Εκκλησία (Εξαρχία), η οποία είχε ως σκοπό την απόσχιση από το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης και την προσάρτηση όλων των σλαβόφωνων κατοίκων (οι περισσότεροι των οποίων ήταν Έλληνες) της Μακεδονίας σε σχισματικές Εξαρχικές Μητροπόλεις. Στα τέλη του 19^ου αιώνα καλλιεργείται στη γειτονική χώρα η ιδέα της Μεγάλης Βουλγαρίας!

ΟΙ ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΕΣ

Από το 1895 οι Βουλγαρικές αρχές οδήγησαν στη σύσταση και τη συστηματική λειτουργία ένοπλων ομάδων προσηλυτισμού, οι επονομαζόμενοι Κομιτατζήδες. Ανέλαβαν αμέσως δράση κυρίως στις περιοχές της Βόρειας και Ανατολικής Μακεδονίας με στόχο την αποδυνάμωση του Ελληνικού στοιχείου. Συχνά προέβαλαν ως στόχο της οργάνωσης τους τη δημιουργία αυτόνομου Μακεδονικού κράτους, πάντα με την καθοδήγηση Βουλγάρικων αρχών.

Το 1897-9 η δράση των Κομιτατζήδων εντάθηκε σε όλη τη Μακεδονία, με κύρια χαρακτηριστικά τους διωγμούς Ελλήνων, δολοφονίες και απροκάλυπτες λεηλασίες περιουσιών. Αυτή η κατάσταση συνεχίστηκε και τα επόμενα έτη, είτε εντονότερα είτε έχοντας λιγότερες απώλειες.

Οι κομιτατζήδες που έκαναν επιδρομές στο Στάρτσοβο προέρχονταν από το τα χωριά Σαντάνσκι και Σαράφωφ.

Οι Κομιτατζήδες ήταν ουσιαστικά οργανωμένες ομάδες ληστών που σκορπούσαν τρομοκρατία και φόβο σε όλη την περιοχή. Γνώστες αυτής της κατάστασης ήταν και οι τουρκικές αρχές αλλά και οι ξένες αποστολές, ανίκανες και ανόρεκτες να αντιδράσουν. Οι κομιτατζήδες κυνηγούσαν ιδιαιτέρως τους ιερείς, τους δασκάλους και τους προύχοντες των περιοχών καθώς αποτελούσαν τους πρόμαχους του Ελληνισμού. Αυτοί ήταν και τα πρώτα θύματα της μανίας των ομάδων αυτών. Τα μεγαλύτερα κέντρα Ελληνικής αντίδρασης αποτέλεσαν οι δυο μεγαλύτερες πόλεις της περιοχής Πετρίτσι και Μελένικο.

ΟΙ ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΕΣ ΣΤΟ ΣΤΑΡΤΣΟΒΟ

Η ζωή στο Στάρτσοβο είναι αντιπροσωπευτική κάθε μικρού χωριού της περιοχής. Εννοείται δεν εξαιρέθηκε από τις αμέτρητες προσπάθειες της βουλγάρικης προπαγάνδας με απώτερο σκοπό τον προσηλυτισμό του.

Το έτος 1897 ο κομιτατζής με το όνομα Μπουτζίνας και η συμμορία του επιχείρησαν να φοβερίσουν τους κατοίκους του χωριού, αλλά λόγω συγκυριών αναγνωριστήκαν και κλήθηκαν οι τουρκικές αρχές να προστατέψουν το χωριό. Κάτι που έγινε και είχε μάλιστα άσχημη κατάληξη καθώς ο αδελφός του αρχηγού βρήκε το θάνατο.

Το 1902 η συμμορία του Μπακάλτσιεφ δοκιμάζει πολλές φόρες να εισέρθει στο χωριό, αλλά δεν τα καταφέρνει. Προσπάθησαν μάλιστα να στρέψουν τις Τουρκικές αρχές εναντίον των Σταρτσοβιτών, χωρίς πάλι το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Το 1904 ο αρχικομιτατζής Ντόντσιος προσπαθούσε με κάθε τρόπο να αφαιρέσει την Ελληνική Εθνική ταυτότητα από τους Σταρτσοβίτες.

Η ΔΑΣΚΑΛΑ ΤΟΥ ΣΤΑΡΤΣΟΒΟΥ

Στις 13-11-1901 διορίστηκε μέσω του Μητροπολίτη Μελενίκου η 16χρονη Φωτεινή Αλατά στη θέση της δασκάλας του χωριού. Η ίδια της επέλεξε αυτή τη θέση αν και ήταν παράτολμη αυτή της η κίνηση. Οι κάτοικοι τη δέχτηκαν με ενθουσιασμό καθώς ένα μικρό κοριτσάκι δέχτηκε να διδάξει τα παιδιά τους και κατ’ επέκταση και τους ίδιους τα Ελληνικά.

Οι κάτοικοι του χωριού αν και είχαν έντονα ριζωμένα μέσα τους Ελληνικά πιστεύω μιλούσαν μια σλαβόφωνη διάλεκτο που είχε ως βάση τη βουλγαρική γλώσσα. Πρώτη κίνηση της μικρής Φωτεινής ήταν να κάνει το χωριό καθαρά ελληνόφωνο, έτσι το πρωί δίδασκε στα παιδιά και το απόγευμα στους γονείς την Ελληνική γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμα. Σ’ αυτό της το έργο τη βοήθησε η μητέρα της, Ευδοκία, καθώς ήταν γνώστης της βουλγάρικης γλώσσας.

Το έργο της δεν το περιόρισε στη γλώσσα, αλλά παράλληλα δίδαξε με πολύ μεράκι τα Ελληνικά δημοτικά τραγούδια, χορούς, βοηθούσε στην κατανόηση του Κυριακάτικου Ευαγγελίου, ενώ φρόντιζε οι γυναίκες να εμπλουτίζουν τα εργόχειρα τους με ελληνικές παραστάσεις.

Έμεινε στο χωριό εννέα ολόκληρα χρόνια σε αντίθεση με κάθε συνάδελφο της που εγκατέλειπε τη θέση του μετά από ένα χρόνο διδασκαλίας. Από το 1901 μέχρι 1911 εργάστηκε σκληρά για τους Σταρτσοβίτες και αυτοί με τη σειρά τους την αγάπησαν και της παρείχαν ότι χρειαζόταν.

Το 1911 έφυγε από το Στάρτσοβο καθώς παντρεύτηκε τον Αθανάσιο Παπαδημητρίου και μαζί απέκτησαν έξι παιδιά.

Η Φωτεινή Αλατά τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών (βραβεύει ανθρώπους του πνεύματος και των γραμμάτων) για την προσφορά της στο Μακεδονικό Αγώνα!!!

history-of-macedonia.com

ΣΤΗΡΙΞΤΕ ΜΑΣ ΜΕ ΕΝΑ LIKE ΣΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΣ ΕΛΙΤ ΕΛΛΗΝΩΝ