Κασιώτης καπετάνιος Νικήτας Α. Μαυράκης (1859-1930), o πρώτος πιλότος στο κανάλι του Παναμά (1914).

Ο Κασιώτης καπετάνιος Νικήτας Α. Μαυράκης (1859-1930), o πρώτος πιλότος στο κανάλι του Παναμά (1914).

Παναμάς- Η Ελληνική ιστορία για το Κανάλι του Παναμά*

Κανάλι του Παναμά. Εκεί όπου ο Ατλαντικός ωκεανός συναντά τον Ειρηνικό. Εκεί όπου η δύναμη του ανθρώπου έσμιξε δύο τεράστιες θάλασσες. Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι οι Έλληνες »στιγμάτισαν» με το δικό τους τρόπο τρεις από τους βασικότερους σταθμούς στην ιστορία της μεγαλύτερης διώρυγας του κόσμου. 

Το πέρασμα του Α/Τ Pedro Miquels στο κανάλι του Παναμά, το 1914 (Φωτ.: Canal Museum)

Οι Έλληνες βρέθηκαν στον Παναμά από την πρώτη κιόλας προσπάθεια δημιουργίας του καναλιού, όταν πρώτοι οι Γάλλοι ανέλαβαν την κατασκευή του, το 1880. Η επιλογή των Γάλλων έγινε με το σκεπτικό της εμπειρίας τους από την κατασκευή της διώρυγας του Σουέζ, αλλά και του Ισθμού της Κορίνθου.

Έτσι οι Γάλλοι έφεραν εκατοντάδες Έλληνες εργάτες μέχρι το 1885, οι οποίοι ήταν ήδη εξειδικευμένοι λόγω της διάνοιξης του Ισθμού της Κορίνθου. 

Όμως η προσπάθεια των Γάλλων ναυάγησε σύντομα καθώς περίπου 22.000 εργάτες πέθαναν κατά την προσπάθεια κατασκευής του καναλιού. Κύρια αιτία η ελονοσία και η φυματίωση, αρρώστιες που την εποχή εκείνη ήταν αδύνατη η αντιμετώπισή τους.

Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας του Παναμά, Ευάγγελος Κούμανης, «οι Έλληνες εργάτες που έχασαν τη ζωή τους κατά την κατασκευή του καναλιού από τους Γάλλους μπορεί να φτάνουν και τους 3.000». 

          Ο Κασιώτης καπετάνιος Νικήτας Μαυράκης, που μετονομάστηκε…John Constantine.

Σήμερα από το αρχείο του καναλιού του Παναμά απουσιάζουν αναλυτικές πληροφορίες και ονόματα σχετικά με όσους εργάστηκαν στην κατασκευή της διώρυγας κατά την περίοδο του 1880 και μέχρι το 1890. Η πιο λογική εξήγηση για τα «χαμένα» αρχεία, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι η έλλειψη οργάνωσης την εποχή εκείνη και η «άτακτη» εγκατάλειψη του σχεδίου από τους Γάλλους. 

Ωστόσο υπάρχουν πληροφορίες που θέλουν πολλούς Έλληνες να εγκατέλειψαν τις δύσκολες συνθήκες εργασίας στην κατασκευή του καναλιού και να χάθηκαν στα νότια της χώρας, στη ζούγκλα, χωρίς έκτοτε να υπάρχουν στοιχεία για αυτούς. Η ελληνική κοινότητα του Παναμά έχει ήδη καταγραφές ελληνικών επιθέτων σε οικογένειες στην περιοχή Darien. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο καθολικός σήμερα ιερέας Καραμανίτης που ζει μερικά χιλιόμετρα έξω από την πόλη Κολόν του Παναμά, του οποίου τα φυσικά χαρακτηριστικά θυμίζουν ντόπιους ιθαγενείς, αλλά το επίθετό .του είναι καθαρά ελληνικό. 

Έλληνες που εγκατέλειψαν, μη αντέχοντας τις κακουχίες της κατασκευής του καναλιού, έχουν εντοπιστεί και σε γειτονικές χώρες. Όπως ο πατέρας της μεγαλύτερης σε ηλικία Ελληνίδας στην Κόστα Ρίκα, της Ηλέκτρας Παπαγεωργίου. Ο πατέρας της καταγόταν από τη Θήβα και είχε βρεθεί στον Παναμά για την κατασκευή της διώρυγας.

Στοιχεία από το αρχείο του καναλιού του Παναμά τα οποία χρονολογούνται από το 1900, αποδεικνύουν ότι και στη δεύτερη φάση της κατασκευής της διώρυγας, αυτή τη φορά από τις ΗΠΑ, υπήρχαν πολλοί Έλληνες που βοήθησαν στην κατασκευή της. Ο αριθμός τους δεν είναι συγκεκριμένος. Στην επίσημη εφημερίδα της εποχής εκείνης στο «Κανάλ Ρέκορντ» γίνονται πολλές αναφορές σε ελληνικά ονόματα, κυρίως σε ό,τι αφορά ατυχήματα. Όπως στην 1η Μαΐου του 1909 αναφέρεται ότι ο Δημήτρης Μικέδορος έχασε τη ζωή του σε εργατικό ατύχημα το οποίο προκλήθηκε από βαγόνι ενός τραίνου που χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή του καναλιού.

Η προτομή του Ν. Μαυράκη στη λέσχη των πιλότων του Παναμά.

Υπολογίζεται ότι περίπου 27.500 εργάτες έχασαν τη ζωή τους από το 1880 μέχρι τη λειτουργία του καναλιού το 1914. Έλληνας ήταν και ο πρώτος καπετάνιος της διώρυγας ή πιλότος όπως ονομάζονται αυτοί που αναλαμβάνουν τον χειρισμό των πλοίων μέσα στο κανάλι. 

Έτσι, αυτή τη φορά ένας επώνυμος Έλληνας, ο καπετάν Νικήτας Μαυράκης έγραψε τη δική του σελίδα στη δεύτερη σημαντική φάση της ιστορίας του καναλιού. Ήταν στις 15 Αυγούστου του 1914, όταν οι Αμερικανοί με κάθε επισημότητα έκαναν τα εγκαίνια του καναλιού. Από δεκάδες υποψήφιους επιλέχθηκε ομόφωνα ο καπετάνιος Νικήτας Μαυράκης γεννημένος στην Κάσο το 1859.

Όπως αναφέρουν τα ιστορικά αρχεία η επιλογή του έγινε όχι μόνο γιατί ήταν ο καλύτερος καπετάνιος αλλά και λόγω της προσωπικότητάς του η οποία τον έκανε ιδιαίτερα γνωστό την εποχή εκείνη στη χώρα. 

Έτσι το αμερικανικό SS Ancon διέσχισε με επιτυχία το κανάλι και γράφτηκε στην ιστορία ως το πρώτο πλοίο που διέσχισε τη διώρυγα του Παναμά. Η μόνη ένσταση από την πλευρά των διοργανωτών ήταν ότι το όνομα του μοναδικού ικανού να πραγματοποιήσει με επιτυχία τέτοιο εγχείρημα δεν θα έπρεπε να παραπέμπει σε άλλη χώρα και έτσι άλλαξαν το όνομα του Νικήτα Μαυράκη σε John Constantine.

Σήμερα η προτομή του βρίσκεται στη λέσχη των πιλότων που θεωρούνται οι πιο σημαντικοί υπάλληλοι της διώρυγας.

Capt. JOHN  CONSTANTINE (Νικήτας Α. Μαυράκης) First Panama Canal Pilot from Kassos-Greece 1859-1930

Η τρίτη σημαντική φάση στην ιστορία της διώρυγας του Παναμά είναι η μεταβίβαση του ελέγχου του καναλιού από τους Αμερικανούς στους Παναμέζους. Το Σεπτέμβριο του 1977 και αφού προηγήθηκαν αιματηρά επεισόδια μεταξύ Αμερικανών στρατιωτών και Παναμέζων πολιτών και κυρίως φοιτητών που αντιδρούσαν στην κυριαρχία της ζώνης του Παναμά από τις ΗΠΑ, υπογράφεται η σταδιακή μεταφορά του ελέγχου του καναλιού στους Παναμέζους. Την εποχή εκείνη, από τις 19 Δεκεμβρίου 1969 έως στις 11 Οκτωβρίου 1978, πρόεδρος της χώρας ήταν ο Δημήτριος Β. Λάκας, ελληνικής καταγωγής.  Σύμφωνα με μαρτυρίες στενών συνεργατών του, λέγεται ότι ο Δημήτρης Λάκας έπεισε το ελληνικό λόμπι στις ΗΠΑ να επηρεάσει θετικά τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ για να υπογράψει τη συνθήκη μεταβίβασης του καναλιού.

Από το 2000 το κανάλι ανήκει αποκλειστικά στον Παναμά και οι εγκαταστάσεις του στρατού των ΗΠΑ θυμίζουν παλιές εποχές.

Σήμερα ο εγγονός του καπετάν Νικήτα Μαυράκη συνεχίζει να δουλεύει ως πιλότος στο κανάλι καθώς και δεκάδες άλλοι Έλληνες, όπως ο Θεόδωρος Κολιόπουλος που βρίσκεται στο control room της διώρυγας του Παναμά. Χιλιάδες είναι και οι έλληνες ναυτικοί που διέσχισαν το κανάλι μέχρι σήμερα. 

Πηγή: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων

ΟΜΑΔΑ ΣΤΟ Facebook     ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ    ΕΛΛΑΔΑ