ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΔΥΝΑΜΩΜΑ ΤΗΣ ΠΑΟ

 

   Κατά το τέλος Ιουνίου 1943, θεραπευθείς επανήλθον και πάλιν εις το τμήμα μου, ο συνήντησα εις την περιοχήν του χωρίου Αγκαθιά-Βεροίας. Την περίοδον εκείνην επί των Πιερίων είχον διεξαχθή παρά των Γερμανών ευρείαι εκκαθαριστικαί επιχειρήσεις, αίτινες ηνάγκασαν τα τμήματα μας να συμπτυχθώσι προς τα βόρεια κράσπεδα αυτών (Πιερίων) και εις την κοιλάδα του Αλιάκμονος.

    Το ηθικόν των ανδρών ήτο εις καλόν σημείον, η δε ανέντιμος και συκοφαντική προπαγάνδα των εαμιτών-ελασιτών εις βάρος των, ως και η λαβούσα χώραν παρ' αυτών απρόκλητος αιφνιδιαστική επίθεσις εις την μονήν των Αγίων Πάντων (4-4-43) και αι επακολουθήσασαι εκτελέσεις συμπολεμιστών μας, οίτινες είχον συλληφθή αιχμάλωτοι εις την μάχην ταύτην, ου μόνον δεν τους επτόησαν αλλά και εχαλύβδωσαν έτι περισσότερον την ψυχήν και την πίστιν των εις τον αγώνα, διότι έβλεπον τώρα καθαρά ότι οι μόνοι οίτινες εμάχοντο πραγματικά διά την Πατρίδα ήσαν αυτοί, ενώ οι άνθρωποι του Ε.A.M. -Ε.Λ.Α.Σ. παρ' ότι διεκήρυσσον ότι ηγωνίζοντο διά την απελευθέρωσιν της Πατρίδος, ως είχε καταστή πλέον φανερόν, εις ουδέν άλλο απέβλεπον ειμή εις την κατάληψιν της εξουσίας και εις την υποδούλωσιν της Πατρίδος εις τον κομμουνισμόν - σλαβισμόν.

    Διά τούς ιδίους ως άνω λόγους είχεν εξεγερθή εναντίον των και η εθνική συνείδησις των κατοίκων των Πιερίων και των περιφερειών Κατερίνης και Βεροίας, οίτινες με μεγαλύτερον πείσμα και προθυμίαν έσπευδον να μας εξυπηρετήσωσιν εις τας ανάγκας.

    Πολλοί δε κάτοικοι των χωρίων Βεροίας, ήτοι Νησελλίου, Αγκαθιάς, Μελίκης, Νεοκάστρου, Βεργίνας, Παλατιτσίων κ.λ.π. κατετάγησαν εις τα τμήματα μας ως αντάρται, επίσης προσήλθον και ενετάγησαν οι έφεδροι αξιωματικοί Αναγνωστόπουλος Δημήτριος, δημοδιδάσκαλος εις Ελευθεροχώριον Πιερίας, Γεωργίου Ιωάννης, κτηνίατρος εκ Βεροίας κ.λ.π. Τούτου ένεκεν παρέστη ανάγκη εκπαιδεύσεως των ανδρών των τμημάτων, ην εκπαίδευσιν ενήργουν οι υπολοχαγοί Κοττέας Ελπιδοφόρος, Βογιατζόγλου Απόστολος και ανθυπολοχαγός Παπαγεωργίου Κωνσταντίνος.

    Καθ' εκάστην δε απεστέλλοντο μικραί ομάδες εις τα διάφορα χωρία των Πιερίων και τής πεδινής περιοχής Βεροίας προς επαφήν μετά των κατοίκων, αναζήτησιν όπλων, πυρομαχικών, εφοδίων κ.λ.π.

    Περί τα τέλη Ιουλίου 1943 ευρισκόμεθα εις την περιοχήν Βουλτσίστης- Πιερίων. Τότε αφίχθη κατ' αρχάς ο λοχαγός Μυτιληνάκης Λάμπρος και μετά τινας ημέρας ο τοιούτος Σαρρής Δημήτριος.

Μοίραρχος Γεώργιος Στραβοσκιάδης του Εμμανουήλ. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1901. Το 1942 υπηρετούσε  διοικητής Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής Λαγκαδά Θεσσαλονίκης. Την 2-7-1942 δολοφονήθηκε από αναρχικό επί της οδού Λαγκαδά-Λουτρών.

    Ούτοι, εξελθόντες επικεφαλής έκαστος ιδίων τμημάτων εις Βέρμιον, ηπειλήθησαν διά προσβολής υπό τμημάτων του Ε.Λ.Α.Σ. υπέρτερων δυνάμεων και προ της καταστάσεως ταύτης διετάχθησαν παρά του αρχηγού του Κέντρου της Π.Α.Ο. Βεροίας ταγματάρχου Χονδροπούλου Κωνσταντίνου όπως συμπτυχθώσιν εις Πιέρια και ενωθώσι μεθ' ημών. Εις τα υπ' αυτούς τμήματα, ως ενθυμούμαι, υπηρετούν πολλοί μόνιμοι αξιωματικοί, εν οις οι τότε λοχαγοί Γοργίας Ευάγγελος, Θεοφιλογιαννάκος Ευστράτιος, Κάσιος Νικόλαος, ο ανθυπολοχαγός Καραμπέρης Στέφανος, οι έφεδροι αξιωματικοί Παπαναστασίου Δημήτριος και ο αδελφός του, Θωμαΐδης Ιωάννης κ.λ.π. Ούτως ή συνολική δύναμις των τμημάτων, άτινα απετέλεσαν δύο σώματα, του ενός υπό την ηγεσίαν του λοχαγού Μυτιληνάκη και του ετέρου υπό την τοιαύτην του λοχαγού Σαρρή Δημητρίου, του δευτέρου τούτου έχοντος την γενικήν αρχηγίαν των σωμάτων, ανήρχετο εις 120 άνδρας περίπου.

Ο οπλισμός των ανδρών απετελείτο από ατομικά τυφέκια Μάνλιχερ ως επί το πλείστον, από 6-8 αυτόματα Τόμσον και Στέν και από τρία οπλοπολυβόλα Σαίντ - Ετιέν και από ανάλογον αριθμόν φυσιγγίων. Από πλευράς ιματισμού οι πλείστοι των ανδρών έφερον πολιτικήν ενδυμασίαν και ελάχιστοι έφερον χακί στολήν, άπαντες δε έφερον δίκοχα με τα γράμματα Ε.Σ. (Ελληνικός Στρατός) και γαλανόλευκον ταινίαν. Μετά την ως άνω συγκρότησιν, τα σώματα περί τας αρχάς Αυγούστου 1943 εκινήθησαν εκ Βουλτσίστης προς το χωρίον Καστανιά και εν συνεχεία, πότε ομού και πότε κεχωρισμένως, διήλθον εκ των χωρίων Παληοστάνη, Μικρή Μηλιά, Σφενδάμη, Κούκος, Σεβαστή, Χράνη, Ρυάκια, Παληονέλληνη (Τρίκορφον) κλπ.

    Οι κάτοικοι τούτων, πληροφορούμενοι την εις τα χωρία των άφιξιν των σωμάτων, σπεύδουν παρά την συνεχιζομένην υπό των κομμουνιστών συκοφαντικήν προπαγάνδαν και τρομοκρατίαν να υποδεχθούν τούς άνδρας μας, να εκδηλώσουν την χαράν των και τον ενθουσιασμόν των και να παράσχουν πάσαν εξυπηρέτησιν.

Υπήρξαν όμως και περιπτώσεις καθ' ας οι κάτοικοι ενίων χωρίων, επηρεαζόμενοι από την προπαγάνδαν, άμα τη εμφανίσει των σωμάτων μας απεμακρύνοντο των οικιών και των χωρίων των, επανερχόμενοι όταν επληροφορούντο ότι οι άνδρες μας ούδεμίαν σχέσιν με τους Γερμανούς είχον, αλλά ήσαν αγνοί Έλληνες πατριώται με επικεφαλής γνωστούς εις τούς περισσοτέρους εξ αυτών μονίμους αξιωματικούς του Στρατού. Εκεί δε πού αύθις εσημειώθη εθνικός συναγερμός με εκδηλώσεις πατριωτικές, άκρως συγκινητικές, ήσαν τα χωρία Κούκος, Σεβαστή, Αγιάννηδες κλπ. ων οι κάτοικοι είναι τουρκόφωνοι.

    Οι οπλαρχηγοί των χωρίων τούτων, Κυριάκος Παπαδόπουλος (Κισά - Μπατζάκ),Παύλος Ασλανίδης, Θεόφιλος Λεοντιάδης, Ματθαίος Ασλανίδης, Μανασσής, Ανέστης Σαχινίδης, Κωνσταντίνος Τσαούς κ.λ.π., οίτινες μετά την μάχην των Αγίων Πάντων είχον διαλύσει τα τμήματα των και παρέμειναν εις τα χωρία των, εις πατριωτικήν έκκλησιν των αρχηγών των σωμάτων Σαρρή και Μυτιληνάκη έσπευσαν να ανασυγκροτήσουν ταύτα και να ενωθώσι μεθ' ημών.

    Κατά το αυτό χρονικόν διάστημα (α' 10ήμερον του μηνός Αυγούστου), προσεχώρησεν εις τα σώματα μας ομάς εκ 10 ένοπλων υπό τον καπετάν Δίπλαν (Αθανάσιον Τάκον) εκ Μοσχοποτάμου, προερχομένη εκ του Ε.Λ.Α.Σ., και ενετάχθη έτερα ομάς εκ 4 ένοπλων υπό τον έφεδρον ανθυπολοχαγόν Βαρμάζην Νικόλαον, δημοδιδάσκαλον εκ Μοσχοποτάμου.

    Επίσης, κατά τον αυτόν χρόνον αφίχθη επί σκοπώ συνδέσεως εκ του σώματος της Π.Α.Ο. Κοζάνης 10μελής ένοπλος ομάς υπό τους ανθυπολοχαγόν Ελευθεριάδην και καπετάν Φραγκίσκον Κολλάραν εκ Κορησού-Καστοριάς, παραμείνασα εις τα τμήματα μας μέχρι τής 15.8.43.

    Ούτω, συνεχιζόμενων των κινήσεων των σωμάτων, αι δυνάμεις αυτών, ως και των εις τα χωρία εφεδρικών τμημάτων, ηύξανον καθημερινώς, ανελθούσαι, περί τα μέσα Αυγούστου, εις 400 άνδρας και πλέον, πράγμα πού ανησύχησε σοβαρώς την ηγεσίαν του Ε.Α.Μ.-Ε.Λ.Α.Σ., ήτις και ενέτεινε την εις βάρος μας προπαγάνδαν και τας πράξεις βίας και τρομοκρατίας. Το τοιούτον, ως ήτο φυσικόν, έδιδεν αφορμήν όπως οι αρχηγοί και οι αξιωματικοί των σωμάτων εις τας διαφόρους ομιλίας των εις τα χωρία, στιγματίζωσι και καυτήριάζωσι τας πράξεις και ενεργείας ταύτας των κομμουνιστών, ως αντεθνικάς και προδοτικάς. Και ενθυμούμαι τον αρχηγόν Σαρρήν εις ομιλίαν του, την 13-8-43, προς τούς κατοίκους της Παληονέλληνης (Τρικόρφου), να λέγη τα έξης περίπου:

 

    «Η Πατρίς μας, με τας προσπάθειας όλων μας, αργά ή γρήγορα θα ελευθερωθή. Μετά την απελευθέρωσιν θα υπάρχουν δύο κατηγορίαι ανθρώπων, αυτοί πού θα έχουν σηκωμένο υψηλά το κεφάλι και θα είναι υπερήφανοι, διότι εξετέλεσαν το καθήκον των προς την Πατρίδα, και εκείνοι πού θα έχουν σκυμμένο το κεφάλι και θα ντρέπονται, όχι μόνον διότι δεν εξετέλεσαν το καθήκον των προς την Πατρίδα, αλλά διότι και την επρόδωσαν. Εις την δευτέραν αυτήν κατηγορίαν, αγαπητοί συμπατριώται, να είσθε βέβαιοι ότι δεν θα είμεθα ημείς πού σάς ομιλούμε, αλλά αυτοί πού μας κατηγορούν επί συνεργασία δήθεν μετά των Γερμανών. Εν ονόματι της Πατρίδος και του κοινού ιερού αγώνος, τούς καλούμε εις συνεργασίαν κατά των κατακτητών, κλπ.».

           

    Ενδεικτικόν δε των ανησυχιών και εχθρικών διαθέσεων των έναντι μας ήτο και το περιεχόμενον σημειώματος, το όποιον ανευρέθη την 13-8-43 επί συνδέσμου των εκ του χωρίου Γανόχωρα- Κατερίνης, και το όποιον μετέφερεν ούτος εκ Κατερίνης εις τα τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ. Πιερίων, εις ο μεταξύ άλλων ανεγράφοντο:

 

    «H Oργάνωσις Π.Α.Ο. πήρε φτερά .... οι αντάρται της είναι πάνω από 400. Πρέπει να κτυπηθή. Να ενταθή η προπαγάνδα εις τα χωρία, ότι πρόκειται περί Γερμανών κλπ.».