ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗΣ - H ΣΧΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΣΧΕΤΟΙ ΜΕΡΟΣ 3ον

ΑΙΓΥΠΤΟΣ (1898)

Πώς να μην μαγνητίσουν το πνεύμα του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή τα μεγάλα έργα των φραγμάτων κατά μήκος του Νείλου, όταν επί τέσσερα χρόνια στην Στρατιωτική Σχολή του Βελγίου, τα μεγάλα δημόσια έργα, αποτελούσαν τον βασικότερο άξονα έρευνας και μελετών;

Όταν έμαθε στο Λονδίνο ότι ζητούνται πολιτικοί μηχανικοί στην Αίγυπτο για την κατασκευή των υπό εξέλιξη φραγμάτων (το φράγμα του Ασουάν είχε ξεκινήσει γύρω στο 1960 και θεωρείται από τα μεγαλύτερα έργα που έγιναν πάνω στη Γη), δεν καθυστέρησε καθόλου. Αιτήθηκε και προσλήφτηκε αμέσως.

Το ταξίδι του κράτησε 20 ολόκληρες ημέρες, αλλά ξεπληρώθηκε όταν αντίκρισε τις χουρμαδιές και τα δάση των πάπυρων στο Δέλτα του Νείλου. Μετά από δέκα ημέρες εσωτερικού ταξιδιού κατά μήκος του ποταμού Νείλου με φελούκες, έφτασε στα σημεία των εγκαταστάσεων του προσωπικού, εκατοντάδες σκηνές κατά μήκος της δεξιάς και της αριστερής όχθης, όπου συνωστίζονταν υλικά και εργάτες, φυλές και γλώσσες.

Ο Κωνσταντίνος ζούσε ημέρες ονείρου. Την εποχή εκείνη η Αίγυπτος ήταν η πιο μυστήρια χώρα του κόσμου. Όλοι ήθελαν να βρεθούν στην σκιά των Πυραμίδων του Χέοπος, του Χεφρίνου να ανεβούν τα σκαλοπάτια των πλευρών τους, να επισκεφθούν τις οάσεις και να αποθανατίσουν την επίσκεψή τους πάνω ή δίπλα σε καμήλες και καραβάνια βεδουίνων.

Ο Κωνσταντίνος νοιάζονταν ιδιαίτερα για το κατασκευαστικό και το μαθηματικό κομμάτι, αν και τακτικά ξέκλεβε χρόνο και για τις καθιερωμένες επισκέψεις στα πλινθόκτιστα χωριουδάκια της Αιγύπτου και στις μεγάλες σκηνές των Βεδουίνων στις κοντινές οάσεις με τις χουρμαδιές και το δροσερό πηγαδίσιο νερό. Για καλή του τύχη, οι πλημμύρες που επί μήνες καθυστερούσαν την πρόοδο των έργων, του έδιναν πολύτιμο χρόνο για την ανακάλυψη της Αιγύπτου.

Λάτρεψε την Αίγυπτο όσο κανείς άλλος. Επιδόθηκε μέρα και νύχτα στις μαθηματικές μελέτες των κατασκευών των φραγμάτων και βοήθησε όσο περισσότερο γίνονταν στα δισεπίλυτα προβλήματα των γιγάντιων έργων.

 Τότε του δόθηκε η ευκαιρία να πατήσει στην αρχαιολογία, όχι όπως ένας αρχαιολόγος αλλά σαν ένας επιστήμονας που μέσα στα αρχαία βρίσκει μαθηματικούς κόσμους, δύσκολο να τους ξεχωρίσει ακόμη και ένας αρχαιολόγος που ούτε διέθετε τις μαθηματικές γνώσεις του Κωνσταντίνου, ούτε έβλεπε την αρχαιολογία με το μαθηματικό και ταυτόχρονα πρακτικό ένστικτό του.

Ήταν αλήθεια. Ο K. Καραθεοδωρή δεν έβλεπε τα πράγματα και τον κόσμο μόνον με τις 5 αισθήσεις. Χρησιμοποιούσε και κάποια άλλα ένστικτα, που όλα μαζί συνδέονταν και συνθέτονταν μέσα στα μαθηματικά του.

Συμπαντικού Κόσμου και ΟΧΙ απλά στους αριθμούς ενός φύλλου χαρτιού. Ο Κωνσταντίνος έκαμνε εξερεύνηση, επισκέπτονταν νόμους και κανόνες της Ουράνιας Μηχανικής σε εντελώς γήινο επίπεδο.

Έτσι σκέπτονταν και έτσι το έβλεπε. Ιδιαίτερα από την στιγμή που γνώρισε τον αρχαιολόγο και ιστορικό Σέις (Α.Η. Sayce), οι ορίζοντές του άνοιξαν ακόμη περισσότερο και το πλησίασμά του στην αρχαιολογία ήταν μεγαλύτερο. οι ώρες των συζητήσεών τους για τις ανασκαφές του Ε. Σλίμαν στην Τροία και στις Μυκήνες, με τον οποίο ο Σέις ήταν φίλος και συνάδερφος, του άνοιγαν νέους δρόμους και νέες μαθηματικές Ιδέες.

Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή δεν έβλεπε στις συζητήσεις τις εικόνες της Τροίας και των Μυκηνών, αλλά τις μαθηματικές ιδέες που αυτές αντανακλούσαν στο μαθηματικά σκεπτόμενο νου του.

Σε κάθε τέτοια 'μαθηματική ιδέα και απόλυτα γεωμετρική σύλληψη' ο Κωνσταντίνος έβλεπε αυτομάτως μαθηματικά αινίγματα της ζωής, των πολιτισμών, της ιστορίας και της ανθρώπινης εξέλιξης.

Εργάζονταν στα φράγματα, έλυνε προβλήματα υλικής μορφής, αλλά μέσα του γίνονταν αυτόματα και η φυσικότατη αναγωγή τους, σε μαθηματικές συναρτήσεις, αυτές που εξασκούσαν και ακόνιζαν συνεχώς την σκέψη του, που 'έβλεπε' εκεί και σ' εκείνα που δεν έβλεπε ούτε ο Αϊνστάιν.

Εκεί στην Αίγυπτο ήταν που γνωρίστηκε και με τον Αρχαιολόγο Κάρτερ ( Η. Carter) ο οποίος, προς μεγάλη ευχαρίστηση του Κωνσταντίνου, τον προσκάλεσε να επισκεφθούν μαζί το τεχνητά διανοιγμένο τούνελ μήκους 200 μέτρων, που μόλις είχε ολοκληρωθεί και κατέληγε σ' έναν χώρο, όπου δεν είχε πατήσει για χιλιάδες χρόνια, ανθρώπου πόδι.

Επρόκειτο για έναν από τους Βασιλικούς Τάφους.

Ο ίδιος γράφει στα απομνημονεύματά του:

"Κατά σύμπτωσην, την προηγουμένην ημέραν, ο Carter είχεν απελευθερώσει την είσοδον εις τον πρώτον των αθίκτων Αιγυπτιακών βασιλικών τάφων, τους οποίους ανεκάληψε κατά την διάρκειαν του βίου του, με παρέλαβε δε μαζή του, την επομένην πρωίαν, εις την εντός των βράχων λατομηθείσαν σηραγγώδη δίοδον, μήκους 200 μέτρων, την οποίαν από πολλών χιλιάδων ετών ουδείς είχε πατήσει

 Η Αλεξάνδρεια αποτελούσε έναν από τους τακτικούς του προορισμούς, μια που διέθετε συγγενείς από μεριάς της οικογένειας της μητέρας του. Έτσι είχε την ευκαιρία να περιπλανηθεί στα σοκάκια της, να γνωριστεί με εκατοντάδες Έλληνες της Ελληνικής παροικίας, κατά το πλείστον εμπόρους και εκπαιδευτικούς, να περπατήσει στο λιμάνι και να προσπαθήσει να ξεχωρίσει κάτω από τα νερά τα βυθισμένα ερείπια της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.

Εκεί στην Αλεξάνδρεια ήταν που έγραψε το πρώτο του έργο με τίτλο, τι άλλο; "Η Αίγυπτος” που εκδόθηκε από τον Δημήτριο Βικέλα, έναν από τους πιο στενούς φίλους του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, και από τον "Σύλλογο προς διάδοση ωφέλιμων βιβλίων".

 Πως ήταν όμως δυνατόν ένας νους σαν τον δικό του να μην ασχοληθεί με την μελέτη των Πυραμίδων; Εκεί ήταν που τα αινίγματα έβγαλαν στην επιφάνεια αυτό που χρόνια έκαιγε μέσα του, τον μαγνητισμό που ασκούσαν επάνω του, μέσα του και γύρω του τα μαθηματικά.

Ο χημικός Ιωάννης Κονδύλης, που παράλληλα ήταν συγγραφέας και ερευνητής, πολύ φίλος αλλά και μαθητής του Κ. Καραθεοδωρή αναφερόμενος στην κλίση του διδασκάλου του προς τα μαθηματικά, περιγράφει ότι ένας προβληματισμός του Κωνσταντίνου, την ώρα που μελετούσε το σύγγραμμα "Cours d' analyse de l'

Polytechnique", παράλληλα με τις μελέτες του πάνω στην πυραμίδα του Χέοπα, ήταν το πραγματικό έναυσμα για την πλήρη είσοδο του Καραθεοδωρή στην επιστήμη και στα μυστικά των Μαθηματικών.

Κάτι έλαμψε μέσα του και φώτισε τα πνευματικά του μονοπάτια οδηγώντας τον σε νέους κόσμους, όπου οι αριθμοί φωτίζουν το πνεύμα. Το 1900 ήταν που πήρε την απόφαση να σπουδάσει μαθηματικά. Εκεί στην Αίγυπτο κοντά στην Πυραμίδα του Χέοπα, στις όχθες του Νείλου και στην προκυμαία της Αλεξάνδρειας.

Ένα νέο ταξίδι ανοίγεται μπροστά του. Που θα τον οδηγήσει αυτή τη φορά; Σε ποια χώρα και σε ποια πόλη θα επιλέξει την μεγάλη διείσδυση στον κόσμο των αριθμών; Τα ερωτήματα βρήκαν γρήγορα την απάντηση που τους άρμοζε.

Το όνειρο του Καραθεοδωρή θα εύρισκε πρόσφορο έδαφος για ανάπτυξη στην Γερμανία, εκεί που γεννήθηκε το 1873, πριν 27 χρόνια.

Ο μαθητής και συνεργάτης του Ν. Κριτικός γράφει:

Άπό την σαραντάχρονη γονιμότατη διδασκαλία, που αγκάλιασε τα πιο ποικίλα θέματα των μαθηματικών, μας έμειναν ευτυχώς αρκετά μνημεία, για να συνεχιστή, και μετά το θάνατο του δασκάλου, η ωφέλιμη επίδραση της στους νέους που σπουδάζουν φυσικομαθηματικά. Εκείνο όμως που δυστυχώς θα τους λείψει και που δεχτήκαμε εμείς οι παλαιότεροι, πιο καλότυχοι μαθητές του, είναι η θερμή ανθρώπινη ακτινοβολία του. Γιατί ο Καραθεοδωρή δεν ήταν μόνο μεγάλος μαθηματικός, αλλά και εξαιρετικός άνθρωπος. Χαρίσματα της φύσεως, οικογενειακή παράδοση, καλλιέργεια και πλούσια πείρα από τη ζωή, συνέθεταν μιαν αληθινά γοητευτική και επιβλητική προσωπικότητα. II κουβέντα του είχε ένα επικό στοιχείο, προσιτό σ' όλους και θελκτικό, και δια μέσου της ένιωθε κανένας μιαν άδολη, ευαίσθητη, πάντα νέα ψυχή, που τίποτα το ανθρώπινο δεν της ήταν ξένο

ΓΕΡΜΑΝΙΑ (1900) ΜΕΡΟΣ 4ον

ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗΣ - H ΣΧΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΣΧΕΤΟΙ